Na terenie Puszczy Niepołomickiej utworzono sześć rezerwatów przyrody, razem zajmujących powierzchnię 101,41 hektara. Są to: Lipówka, Wiślisko Kobyle, Długosz Królewski, Dębina, Gibiel oraz Koło. Znajduje się tu również wiele pojedynczych pomników przyrody.
Rezerwat Lipówka został utworzony 24 grudnia 1957 roku. Jest to najstarszy rezerwat przyrody w Puszczy Niepołomickiej. Zajmuje on powierzchnię 25,73 hektara i jest rezerwatem ścisłym. Utworzono go z myślą o ochronie naturalnych drzewostanów dawnej Puszczy Niepołomickiej. Występuje tu typowy grąd, w którym zachowało się naturalne zadrzewienie puszczańskie. Znajduje się tu również łęg olszowy oraz ols. Stwierdzono tu również występowanie niektórych reliktowych gatunków roślin górskich - starzec Fuchsa, gęsiówka Hallera i przetacznik górski.
Rezerwat Gibiel rozciąga się na powierzchni 29,79 hektara - to największy rezerwat przyrody w Puszczy Niepołomickiej. Utworzono go 21 października 1961. Chroni on pierwotne, naturalne skrawki lasu. Znajduje się tu również wiele pomników przyrody oraz siedliska takich zwierząt jak: bocian czarny, myszołów, puszczyk, dzięcioł czarny i grubodziób. Jest to rezerwat ścisły.
Długosz Królewski to rezerwat ścisły o powierzchni 24,2 hektara, powstały 26 kwietnia 1963 roku w celu zapewnienia ochrony licznym roślinom zarodnikowym i kwiatowym, a także grzybom kapeluszowym i różnym porostom. Szczególną uwagę poświęca się tu długoszowi królewskiemu - paproci znajdującej się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, w kategorii zagrożenia V (gatunki zagrożone wyginięciem; w wypadku braku poprawy gatunki znajdujące się w tej kategorii zostaną przesunięte do kategorii wymierających).
Dębina jest rezerwatem ścisłym utworzonym 24 grudnia 1957 na terenie leśnictwa Baczków w południowo-wschodniej części głównego kompleksu Puszczy. Zajmuje powierzchnię 13,14 hektara. Podobnie jak rezerwat Lipówka, obejmuje on fragmenty naturalnego grądu. Występuje tu starodrzewie dębowe w wieku nawet do 210 lat.
Wiślisko Kobyle to najmłodszy rezerwat w Puszczy Niepołomickiej. Został utworzony 10 grudnia 1970 roku na terenie 6,7 hektara. Chroni on wiele gatunków roślin wodnych. Rezerwat zawiera fragment starorzecza Wisły (1,5 kilometra długości) w procesie naturalnego zarastania. Występuje tu również bogaty las grądowy.
Rezerwat Koło, utworzony 21 kwietnia 1962 roku, jest najmniejszym rezerwatem przyrody w całej Puszczy Niepołomickiej - rozciąga się na powierzchni 3,49 hektara. Rezerwat powstał w celu zapewnienia ochrony fragmentom naturalnego grądu i starorzecza wiślańskiego. Jest on siedliskiem dla chrząszczy kozioroga dębosza i pachnicy dębowej oraz dla płazów: kumaka nizinnego i traszki grzebieniastej. Gniazdują tu również takie ptaki jak: muchówka białoszyja, dzięcioł czarny, orlik krzykliwy, derkacz, włochatka i puszczyk uralski.
| Nazwa | Rok utworzenia | Powierzchnia (ha) | Gmina | Typ | Forma ochrony |
|---|---|---|---|---|---|
| Lipówka | 1957 | 25,73 | Drwinia | leśny | ścisła |
| Gibiel | 1961 | 29,89 | Kłaj | leśny | częściowa |
| Długosz Królewski | 1963 | 24,14 | Kłaj | florystyczny | częściowa |
| Dębina | 1957 | 13,14 | Drwinia | leśny | ścisła |
| Wiślisko Kobyle | 1970 | 6,67 | Drwinia | wodny | częściowa |
| Koło | 1962 | 3,49 | Niepołomice | leśny | częściowa |
Rezerwaty przyrody w Puszczy Niepołomickiej pełnią istotną rolę w zapewnieniu ochrony gatunkowej rzadkim bądź zagrożonym wyginięciem roślinom i zwierzętom, a także w zachowaniu różnorodności gatunkowej na terenie całego obszaru. Poprzez działania takie jak ochrona zróżnicowanych biotopów oraz prowadzenie zrównoważonej gospodarki leśnej i łowieckiej możliwe jest zapewnienie dobrych warunków bytowych wielu gatunkom zwierząt chronionych. Do najbardziej cennych pod względem przyrodniczym należą: puszczyk uralski, bocian czarny, bóbr, łoś, dzięcioł czarny oraz żubr.
Komentarze: